Η αιθαλομίχλη απλώθηκε απειλητικά στον αττικό ουρανό και τον εφετινό χειμώνα. Παρότι η εμφάνιση του τοξικού νέφους δεν ήταν έντονη -γεγονός που αποδίδεται στις ήπιες θερμοκρασίες, αλλά και στις χαμηλότερες τιμές πετρελαίου θέρμανσης και φυσικού αερίου σε σύγκριση με πέρυσι- ενόχλησε και πάλι τους κατοίκους της Αθήνας.

Έρευνα που διεξήχθη στις περιοχές της πρωτεύουσας κατέδειξε ότι οκτώ στους δέκα πολίτες διαπίστωσαν την παρουσία του νέφους. Μάλιστα, τέσσερις στους δέκα δήλωσαν πρόβλημα βαριάς ή πολύ βαριάς οσμής, γεγονός που τεκμηριώνει την καύση και άλλων υλικών εκτός από ξύλο.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον συντάκτη της έρευνας κ. Δημήτρη Χατζηδάκη, δρα χημικό μηχανικό με πολύχρονη θητεία στην αρμόδια διεύθυνση για την ατμοσφαιρική ρύπανση του υπουργείου Περιβάλλοντος, η δυτική περιοχή του λεκανοπεδίου ήταν η πιο επιβαρημένη και λιγότερο οι ανατολικές περιοχές της Αθήνας.

Από τους ερωτηθέντες το 16% αντιλήφθηκε πρόβλημα, συνήθως απροσδιόριστης οσμής, διαφορετικής από αυτή του καμένου ξύλου. Στη δυτική Αθήνα το ποσοστό αυτό έφτανε το 32%. Όπως αναφέρει ο κ. Χατζηδάκης, οι οσμές αυτές υποκρύπτουν καύση άλλων υλικών, όπως μελαμινών, βερνικωμένων ξύλων κ.ά., η οποία συνεπάγεται εκπομπές επικίνδυνων, ακόμη και καρκινογόνων, ουσιών.

Ειδικότερα, όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία της έρευνας σε ορισμένους δήμους (Χαλάνδρι, Παλαιό Φάληρο, Πειραιάς, Πετρούπολη, Περιστέρι και Νίκαια), αλλά και σε περιοχές του Δήμου Αθηναίων (Κυψέλη, Πατήσια), το πρόβλημα των οσμών και των οχλήσεων οφειλόταν αφενός στην εκτεταμένη χρήση τζακιών στους δήμους βόρεια και ανατολικά της πρωτεύουσας, αφετέρου και στην καύση άλλων επικίνδυνων υλικών στις υπόλοιπες περιοχές, όπου από 25% ως 55% των ερωτηθέντων αντιλήφθηκαν πρόβλημα οσμών διαφορετικών από αυτή του καμένου ξύλου.

Ένα ενδεικτικό εύρημα της έρευνας ήταν τα υψηλά ποσοστά των ερωτηθέντων που δεν άπλωναν ρούχα σε εξωτερικό χώρο: το 55% στην Πετρούπολη, το 47% στο Περιστέρι, το 45% στο Χαλάνδρι και στον Πειραιά, το 44% στο Παλαιό Φάληρο, το 42% σε Νίκαια – Ρέντη, το 40% σε Κυψέλη, Άγιο Ελευθέριο, Πατήσια, το 30% στη Νέα Σμύρνη κ.λπ.

Συνολικά, το 28% των ερωτηθέντων (το 47% στις δυτικές περιοχές) δήλωσε ότι ταλαιπωρήθηκε από ενοχλήσεις κατά την έξαρση του φαινομένου, κυρίως στο αναπνευστικό, ερεθισμό στα μάτια και δυσφορία.

Η αιθαλομίχλη συνιστά σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας για το Λεκανοπέδιο, με προοπτική μάλιστα να επιδεινωθεί σε επόμενες χειμερινές περιόδους αν επικρατήσουν χαμηλότερες θερμοκρασίες και οι οικονομικές συνθήκες εμποδίσουν περαιτέρω την πρόσβαση του κοινού σε διαφόρους τρόπους οικιακής θέρμανσης.

Επιπλέον, όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης, «η προβλεπόμενη αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης, αντί των προσδοκώμενων αυξημένων δημοσίων εσόδων, θα οδηγήσει σε συρρίκνωσή τους, με παράλληλη αύξηση της χρήσης στερεών καυσίμων για οικιακή θέρμανση. Η εμπειρία της περιόδου 2012-14 δεν πρέπει να αγνοείται».

Όσον αφορά τον τρόπο οικιακής θέρμανσης, τον εφετινό χειμώνα χρησιμοποιήθηκε κυρίως πετρέλαιο στο 50% πολυκατοικιών (με περισσότερα από επτά διαμερίσματα) και φυσικό αέριο στο 30%. Στις υπόλοιπες πολυκατοικίες (20%) που εξετάστηκαν δεν υπήρξε κατανάλωση καυσίμου.

Στα μικρότερα κτίρια κατοικίας χρησιμοποιούνταν πετρέλαιο ή φυσικό αέριο σε ποσοστό 60% και 15% αντίστοιχα, ενώ στο 20% δεν υπήρχε κατανάλωση καυσίμου. Τόσο στις πολυκατοικίες όσο και στα μικρότερα κτίρια κατοικίας οι μεταβολές στον τρόπο θέρμανσης από τον χειμώνα 2012-13 ως και σήμερα είναι μικρότερες του 10%, κυρίως από το πετρέλαιο προς το φυσικό αέριο.

Το αυξημένο ποσοστό των κλειστών διαμερισμάτων οδηγεί τους εναπομείναντες ενοίκους των πολυκατοικιών στην απόφαση διακοπής της χρήσης κεντρικής θέρμανσης. «Αυτό το γεγονός στερεί τη δυνατότητα πρόσβασης στο επιδοτούμενο πετρέλαιο θέρμανσης από δικαιούχους, οι οποίοι μπορούν να στραφούν στην καύση ξύλου» επισημαίνει ο κ. Χατζηδάκης.

Ενδεικτικά, βάσει της έρευνας, στις περιοχές του Αγίου Παντελεήμονα, των Πατησίων και της Κυψέλης το ποσοστό των κλειστών διαμερισμάτων ήταν 31%, 24% και 20% αντίστοιχα, όταν για το σύνολο του δήμου Αθηναίων και τις υπόλοιπες περιοχές του λεκανοπεδίου τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 17% και μικρότερο του 7%.

Η έρευνα διεξήχθη από τις 2.1.2016 ως τις 19.4.2016, με περίοδο αναφοράς το διάστημα 24.12.2015 – 6.1.2016 (οπότε καταγράφηκαν οι υψηλότερες τιμές αιωρούμενων σωματιδίων της χειμερινής περιόδου 2015-16) και κάλυψε το λεκανοπέδιο των Αθηνών, εκτός από ορισμένους δήμους (Άνω Λιόσια, Αχαρναί, Παλαιά Πεντέλη, Αργυρούπολη, Ελληνικό, Γλυφάδα).